سپید بود/
و زیستنش سبز/
و پروازش سرخ/
و در هنگامِ گلگون ِ آسمانی شدن /
آن میامی تن/
آشکار/
دلشکار/
می سرود و می نواخت/
شعرهای ماندگار/
تغزلِ خوشه های پربرکت ِ تبسم/
تبسمی آفتابارانی/
آن چنان که کشتزارها/
دوباره زیستن را/
شاعرشدند.//
(شعر سبز/ چندآهنگ، شعری ست میانه ی شعر سپید و شعر نیمایی و دست کم، یک امتیاز مهم به شعر سپید
و یک امتیاز مهم به شعر نیمایی می افزاید. شعر سپید، از نظر وزن شعری، ضعیف است؛ اما شعر سبز، موزون تر از آن است
و با سرایش شعر سبز – که شباهت زیادی به شعر سپید دارد- می توان با حفظ نِسبیِ امتیازات سپید،
به نوعی شعر موزون تر دست یافت که البته سرایش آن برای سپیدسرایان به دشواریِ سرایش شعر نیمایی هم نیست.
شعر چندآهنگ، امتیازی هم به شعر نیمایی می افزاید؛ یا به تعبیر دقیق تر، امتیازی نسبت به شعر نیمایی دارد و
باز به تعبیر دقیق تر، چندآهنگ، امتیازی دارد که در شعر نیمایی و شعر سنتی تقریبا هیچ وجود ندارد
شعرچندآهنگ را می توان در اوزان مختلف و به تعبیر جامع تر در بُحور مختلف عروضی سرود و به همین دلیل،
آن را علاوه بر شعر سبز – که نوعی مشابه اما موزون تر از شعر سپید است- شعر چندآهنگ هم نامیده ایم.
چندآهنگیِ شعر باعث انتقال از حال و هوایی به حال و هوایی دیگر می شود؛
مثلا با انتقال از بحر متقارب به بحر هَزَج، محیطی حماسی را به محیطی عاشقانه و تغزّلی تبدیل می کنیم و
این ویژگی در شعر سنتی بجز در چند مورد تفنّنی و در شعر نیمایی بجز در مواردی اندک وجود ندارد و
در شعر سپید- هر چند تغییر بُحور ممکن است فراوان اتفاق بیافتد- باز هم به دلیل ضعف و
رقّتِ وزن شعریِ آن در مقایسه با وزن قوی تر و دقیق ترِ شعر چندآهنگ،
تغییر حال و هوای احساسی شعر بر اساس تغییر آهنگ(بحر عروضی)، جلوه ی کم تری دارد.
به عبارت دیگر: چون در شعر سپید، علت این امر(وزن عروضی) ضعیف تر است،
معلول آن(چندآهنگی) هم به ناچار ضعیف تر است.
به طور خلاصه: شعر سبز و یا چندآهنگ، نوعی شعر در میانه ی شعر سپید و نیمایی است که نسبت به سپید،
آهنگین تر و نسبت به نیمایی، چندآهنگ تر و دارای قابلیت بیش تری برای انتقال از حسی به حس دیگر
بر محور تغییر آهنگ شعر است.)
سریال خاتون قسمت6
تبلیغات فرهنگی
تولد اعضا
-
شعر ایران تولدتان را صمیمانه تبریک می گوید
-
فهیم بخشی
-
مریم شجاعی
-
مرتضی برخورداری
-
فاطمه کرم پور
-
Rozina Rastin
نظر 16
مسعود مدهوش 17 فروردین 1399 16:44
درودها استاد ارجمند
زیبا و زیباتر از آن متنی است آموختنی ،ممنون از از این آموزش
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:23
درودها و سپاس ها
معین حجت 17 فروردین 1399 17:28
تسلط و آشنایی کامل شما بر انواع شعر و همچنین خلاقیت شما ستودنیست
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:24
به نگاه مهر می نگرید بزرگوار
ایمان اسماعیلی 17 فروردین 1399 20:29
درود استاد رضا پورعزیز
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:25
درود دوست خوبم
سیدمحمد طباطبایی 17 فروردین 1399 20:53
درودتان دوست عزیز و ادیبم
محظوظ شدم ، احسنت بر شما ، و اما گرانمایه فرهیخته ام ، در شعر کلاسیک نیز امکان تغییر حال و هوای شعر و جابجا شدن بین بحور ممتنع نیست ، بسیاری شعرای معاصر با تلفیق قوالب مختلف شعری در یک چکامه های
مثل غزل -مثنوی حالات انتقال احساسات شاعرانه را به مخاطب از روایت حماسی به عاشقانه و بلعکس تغییر می دهند ، این تغییر حالات و خطی نبودن و سیر موجی و لگاریتمی سرایش در قالب های مستزاد و ترکیب بند و
ترجیع بند و بحر طویل نیز مشهود است ،
قالب های شعری بر مبنای ویژگی های خود چنانچه ارتباط و انتقال احساسات شاعرانه را به مخاطب داشته باشند
طبعا مورد اقبال اهل زبان قرار خواهند گرفت ، و این روایت نیازمند ترمی مطول است ، من خوشبین به آینده
بلند مدتی برای بسیاری از قالب سازی های شعری چند دهه اخیر نیستم و بسیاری از آن ها را در کنار جیغ بنفش
در بایگانی تاریخ ادب نهفته می بینم ، اصل توجه به نیاز و پذیرش اهل زبان است ، امروزه احاد مردم حداقل بیتی از سعدی یا حافظ یا مولانا و یا شهریار در حافظه دارند ، ولی یک نمونه حتی در بین ادبا و شعرا نمی یابید که مثلا یک چکامه پریسکه محفوظشان باشد ،
البته قصدم از زیاده گویی ایراد نقد نیست و تنها شمه ای از دیدگاه خود را بیان کردم و برایتان عمیقا و از صمیم دل توفیق روز افزون آرزو دارم
موید و منصور باشید
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:27
سلام و درود و سپاس دوست خوبم
بزرگوار! تا حد زیادی مانند شما می اندیشم و توضیحاتی برای گفتن دارم که شاید
خیلی طولانی باشد و البته مشروحا پیش تر این مطلب را تبیین کرده بودم
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:31
ببینید سید جان!
من هم مثل جناب عالی، خیلی پیش تر و بیش تر از این که شاعر شعر سپید و حتی سبز باشم،
شاعر اشعار سنتی و نیمه سنتی هستم.
وزن و قالب و آرایه های ادبی را در حد خودم می شناسم.
شخصا یکی از منتقدان مرحوم شاملو و شعر سپید بوده ام که در کنار برخی جنبه های مثبتی که داشته،
تقریبا باعث شده که همگان بتوانند ادعای شاعری کنند و و و .
شما چند نکته فرمودید و این مقوله، چند جواب می طلبد.
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:46
ویرایش: بوده ام (بجای هستم)
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:36
1- شعر سبز یا چند آهنگ را من(این حقیر) نوآوری نکرده ام و از سال ها پیش وجود داشته است.
ارزش کار حقیر در این حوزه، کشف و شناساندن و تدوین شعر سبز و سرایش اشعاری از این دست و
اعلام استقلال آن از شعر سپید بوده است.
2- هدفم از این کار، معرفی گونه ای برتر از شعر سپید بوده است؛ چراکه به دلایل مختلفی،
شعر سپید، رواج نگران کننده ای یافته است و علاوه بر آنان که از روی کم سوادی و ندانستن اوزان و ...
به سراغ سپید می روند، حتی برخی از افاضل هم برای این که از قافله عقب نمانند، شاملویی شده اند.
ما خواستیم دست کم برای این گروه، شعر سبز را جایگزین شعر سپید کرده باشیم.
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:40
3-
چندآهنگی (تغییر بحورعروضی) در شعر سنتی و نیمایی تقریبا (تقریبا) هیچ جایگاه ندارد؛ البته
شاعر با هنرمندی خودش می توانند یک وزن را در کاربردهای مختلفی استخدام کند؛
مثلا جناب فردوسی، وزن فعولن فعولن فعولن فعول را در شکل حماسی و شاعری دیگر، همین وزن را
برای مقصدی تغزلی به کار برده است.
این هنر شخصی شاعر است و نه چندآهنگیِ وزن عروضی که منظورم بوده.
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:42
4-
هدف ما قالبسازی از روی تفنن نیست؛ بلکه هر یک از قالب های سروش، سه گلشن و
شعر سبز(چندآهنگ)، فلسفه ای به همراه دارند و فضای تازه ای برای سرایش، فراهم می کنند.
محمد علی رضا پور 17 فروردین 1399 23:45
در واقع، اینها، تنها قالب هایی از نظر چینش قوافی نیستند؛ بلکه دستگاه هایی برای سرایش های تازه اند.
نه این که در قالب های سنتی نتوان اشعار بدیع سرود - که شخصا هزاران بیت در قوالب سنتی دارم-
بلکه این قوالب نوین - اگر مورد توجه و عنایت کافی قرار گیرند-
به خواست خدا،
سرمایه هایی بر خزانه ی پربار شعر پارسی خواهند افزود.
سپاس تان
خسرو فیضی 19 فروردین 1399 12:55
. با بهترین درودهایم
. استاد ارجمند خوشبختانه می بینم اساتید محترم سفره بیکرانه
. ادبیات را گسترده اند و از ریزه کاری های قوالب تا سبک های
. گوناگون سخن بدرستی می گویند . نگارند با اندک بضاعت ادبی
. و علمی و با تجربه ای از حضور دو ساله ام در انجمن حافظ پژوهان
. مطالبی را قابل ابراز در جور قلم نارسایم می بینم . . اما . حقیقت این
. که این صفحات . بیشتر برای نظری اجمالی بر سروده شاعر می باشد
. باید در صفحه اول سایت که بسیاری از تحقیقاتم را آنجا نوشته ام
. این بحث را آنطور که باید و شاید پیگیری کنیم تا امثال نگارند بیشتر
. و بهتر بیاموزند . . موفق و پیروز باشید
.
محمد علی رضا پور 19 فروردین 1399 17:45
بهترین درودها و سپاس ها تقدیم تان