#قالب_شعری_ترنج
برخی ویژگی های قالب شعری #ترنج
(ابتکار شاعر و ترانه سرای گرامی،
جناب آقای بهنام #حیدری_فخر)
1. در ترنج، همه (یا بیش تر) مصراع ها، همقافیه اند،
با این حال، آزادی عمل شاعر برای غیر همقافیه آوردن
تعدادی از
مصراع ها ی میانی به منظور پردازش بهتر،
مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.
2. ترنج، پذیرای انواع پردازش های وزنی است
و می توان ترنج هایی با وزن پردازی عروضی، هجایی و... سرود.
3. در ترنج، همه (یا بیش تر) مصراع ها نسبت به هم
دارای طول برابری هستند، با این حال، به دلایلی ازجمله:
برجسته سازی یا تنوع پردازی، می توان تعدادی از
مصراع های آن را کوتاه تر از بقیه ی مصراع ها به کار برد،
البته بشرطی که مصراع های کوتاه،
طول برابری با هم داشته باشند.
باید توجه داشت که تفاوتِ طولیِ مصراع ها در ترنج،
در تعداد کمی از مصراع های آن اتفاق می افتد و
متفاوت است با تفاوتِ طولیِ یکنواخت در قالب مُستَزاد
و همچنین تفاوتِ طولیِ مستمر و بی قاعده
(یا دست کم، بدون قاعده ی مشخص و غیر شخصی)
در شعر نیمایی.
4. ترنج، بعنوان گونه ای امروزین،
درون مایه هایی امروزین دارد و کاربرد زبان و نگاه نو
در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به عنوان مثال،
تصویرپردازی و نگاه سینمایی و از این قبیل پردازش ها
در آن مورد تأکید است.
5. در ترنج، کل شعر، بعنوان واحد در نظر گرفته می شود
و پیوند طولی و عرضی مستحکمی در همه ی
قسمت های آن برقرار است(در صورتی که مثلا
در قالب سنتی غزل، هر بیت بطور جداگانه و مستقل
نمود پیدا می کند)
6. از ویژگی های قالب یا به عبارت بهتر،
گونه ی شعری ترنج، پیوند میان سنت و نوآوری
یا به عبارت بهتر، پیوند میان قاعده مندی سنتی و
انعطاف پذیری امروزین است بطوری که مواردی
همچون قاعده مندی همه یا بیش تر مصراع ها و
امکان یا حتی ارجحیت وزن پردازی عروضی،
از جنبه های سنتی ترنج است و مواردی همچون
انعطاف در پذیرش برخی مصراع های غیرهمقافیه
(در موارد نیاز) و امکان بهره گیری از وزن پردازی هایی
خارج از عروض سنتی،
از جنبه های نو در آن،
با این حال، زبان و درون مایه ی
فکری در شعر ترنج، با معیارهای امروزین،
هماهنگی بیش تری دارد.
نکته:
آیا ترنج، همان تمام مطلع است؟
تمام مطلع
- که پیشینه ای تقریبا هزار ساله در شعر فارسی دارد -
شعری است با وزن پردازی عروضی که همه ی
مصراع های آن، همقافیه اند.
با توجه به آنچه درباره ی ویژگی های
گونه ی شعری ترنج گفته شده است،
تفاوت های قابل توجه آن با تمام مطلع،
قابل انکار نیست و بسیار بیش تر از تفاوت های
غزل و قصیده ویا بیش تر از تفاوت های دوبیتی و رباعی
در مقایسه با هم است.
در یک کلام: تمام مطلع، قالب یا شبه قالبی
کاملا سنتی است، اما ترنج، گونه ای شعری
در میانه ی شعر سنتی و نو و دارای معیارهای امروزین شعر.
سریال خاتون قسمت6
تبلیغات فرهنگی
تولد اعضا
-
شعر ایران تولدتان را صمیمانه تبریک می گوید
-
علی فیروزکوهی
-
عباس خوش عمل کاشانی
-
علی اصغر ابراهیمی رودپشتی
-
ترانه هموطن
-
مائده .
-
عبدالصمد اجباری
-
ثریا قنبری
-
آرامش ظهرابی
-
سعید طهماسبی کهیانی
-
حسن محمودی
-
مهدی یوسفی
نظر 1
محمد علی رضا پور 21 فروردین 1400 23:01
شعر #ترنج
اکنون دوباره، این من و این هم بزرگراه
در آینه، به پشت سرم می کنم نگاه
تصویرِ محوِ غم....
از روزهای طی شده، پُر می شوم از آه
از این که غافلانه، درافتاده ام به راه
از گرد و خاکِ پُرشده در جاده ی سیاه
این گونه پرشتاب چرا می روم به پیش؟!
آینده، یک به یک، شده طی گشته و تباه
می تازم این چنین
مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ اشتباه
مُستَفعلن مفاعلُ مُستَفعلن گناه
گاهی به روبرو، نگهم می برد پناه
یک تابلو... گذشت... نویدِ پناهگاه؟!
یک تابلو، دوباره، امیدِ پناهگاه....
#محمدعلی_رضاپور (#مهدی)