چند شب پیش مهمان برنامه کتاب باز جناب مسعود فروتن، از عقاید فیلسوفی به نام هری گوردون فرانکفورت فیلسوفِ آمریکایی صحبتهای شنیدنی میکرد. حوزه‌هایِ اصلیِ فعالیتِ او، مربوط به فلسفهٔ ذهن، فلسفهٔ اخلاق، نظریهٔ کنش و خردگرایی قرنِ ۱۷م است.
موضوع گفتگو شناخت "حرف مفت" و خصوصیات آن و تفاوتهایش با "دروغ" بود. چون برای علاقمندان به موضوع به راحتی با مراجعه به آرشیو برنامه مذکور مشروح این گفتگو قابل مشاهده است لذا از بازگویی جزئیات صرفنظر میکنم و بسنده می کنم به اینکه یکی از عوامل موثر به عقیده فرانکفورت در ترویج حرف مفت زدن در بین مردم جهان پیشرفت برق آسای دنیای مجازی است که امکان بروز هر ایده و حرف و نظری را از سوی هر شخصی فارغ از واجد صلاحیت در آن حوزه بودن یا نبودن به آسانی فراهم ساخته و منجر به حجم انبوهی از مطالب بی ربط و بی منطق و اثبات نشده و وهم و خیالات آدمها در این محل عمومی شده است. جالب اینکه بسیاری از این حرف مفتها حتی ممکنست از زبان افراد تحصیلکرده و صاحب نظر در یک رشته علمی یا حتی ممتاز و شناخته شده در یک تخصص گفته شود اما در موردی که خارج از تخصصشان است و لزوما همین علت برای مفت بودن آن صحبت کافی است.
دلیلی ندارد یک فیزیکدان درباره روشهای درمان یک بیماری مانند کرونا صاحب رای باشد ولو اینکه نوبل فیزیک برده باشد!
برگردیم به برخی از اصحاب شهرت که به هزاران هزار علت مشهود یا پنهان روحی و روانی مثل ترس از فراموش شدن، هر از گاهی با انتشار مطلبی یا ویدئویی در خصوص مسئله ای که در آن مورد هم فاقد اطلاعات و دانش کافی هستند، جنجال آفرین می شوند. گاهی اوقات پا از این حد نیز فراتر گذاشته میشود و چون معمولا عادت به تفکر پیش از باز کردن دهان و شروع کلام در بین اکثریت اجتماع، رسمی است غریب! با بیان جمله یا ایراد حس و حالتی؛ موجب اهانت به فرد یا گروه یا قوم یا ملتی و رنجش خاطر انان میشوند که غالبا تلاشهای بعدی در تلطیف این خبط یا سهو صورت گرفته چه بسا کار را به واکنشهای دومینوئی دوجانبه یا چند جانبه بدتر بکشاند و وقت و حوصله و آرامش جامعه را مدتها تحت الشعاع آسیبهای خود قرار دهد و از این منظر برای جامعه هزینه زا باشد.
مردم دوست دارند از افراد مشهور و محبوب خودشان مانند سیاستمداران، هنرمندان، قهرمانان ورزشی، اصحاب رسانه، و ... حرفهایی را بشنوند یا رفتاری را ببینند که به آنها چیزی بیفزاید و دردی را از آنها برطرف کند و موجب رشد آنها شود چون به نوعی آنان را در زندگی سرلوحه خود قرار میدهند چه آنها خود بخواهند چه نخواهند. این خصلت شهرت است.
لذا ماحصل جمع بندی عرائضم اینست که گاهی اگر درباره موضوعی حرف زدن نمی دانیم، حرف نزدن بهترین کار است. هنر سکوت جلوی بسیاری از خسارتهای ناشی از سوء تفاهمات و بداخلاقی های اجتماعی را می گیرد.
اینطور نیست؟