هنرمندان و رویدادنگاران
اگر بخواهیم نظریۀ هنر در اواخر قرون وسطا را بررسی کنیم، نه تنها نباید از خود هنرمندان چشم پوشی کنیم، بلکه همچنین باید توصیفاتی را که هم عصران آنان دربارة آثارشان نگاشته اند درنظر بگیریم. قرون وسطاییان همواره وظیفۀ نگارش کتابهای راهنما را با دستور عمل مفصل دربارة چگونگی ساییدن رنگدانه ها و ترکیب رنگها و چگونگی آماده کردن دیوارها برای نقاشی های دیواری و چیزهایی شبیه آن در باب هنرهای دیداری برعهده داشتند. شرح آثار هنرمندان توسط رویدادنگاران مختلف نیز موجود است. اکثریت قریب به اتفاق کتابهای راهنما هیچگونه مطلبی در باب نظریۀ هنر نداشتند و اکثر توصیفاتی که در آنها آمده است، به طور نابی جزئیاتی واقعی در مورد مواد، اندازه و قیمت به دست می دهد. در اوایل قرن یازدهم، لئون اوستیای (1) شگفتی آور را می بینیم، چراکه از نظر وی: « باید باور کنیم که اشکال در معرق کاری زنده بودند.» (Holt, 1981, p. 13) و این تقریباً دو قرن پیش از رئالیسم هنری ای است که بر آکویناس و بوناونتروا تأثیر گذاشت. در قرن سیزدهم، در کتاب طراحی و راهنمای برجسته ای، ویلار دو انکور(2) می نویسد که وی شیری از زندگی کشیده بود (Holt, 1981, p. 91) . در فهرستی مستند از گفتارهای ماسونری(3) ، که زمان آن احتمالاً به پیش از قرن سیزدهم برمی گردد، چنین آمده است که: « هیچکس نمی تواند کاری را که شخص دیگری آغاز کرده است به انجام برساند». (Holt, 1981, p. 103) اشاراتی اولیه از مفهوم نبوغ و بنابراین جهت گیری روشن از این باور که هیچگاه از ذهنیت قرون وسطایی دور نیست که حکایت هنر، حکایت دنباله روی از قوانین درست بود. بنابراین، این اعمال و گزاره ها، که از زندگی، رئالیسم تقلیدی و نبوغ فردی هنرمند نشأت می گرفت، ناگهان وارد رنسانس شد، هرچند ثبت و شروع آن مدت ها پیش از به پایان رسیدن قرون وسطا بود. طراحی های ویلار(4) نیز این اعتقاد او را نشان می دهد که طراحی از انسان ها و موجودات باید با الگوهای هندسی مطابقت داشته باشد. این امر با دیدگاه قرون وسطایی که می گوید هم اشیاء و هم بازنمایی آنها مطابق با قوانین ریاضی ساخته شده اند؛ کاملاً همخوان است. با این همه، پانوفسکی نشان می دهد که خطوطی که در بالای چهره ها و تن های نقاشی های ویلار -که ظاهراً ساختار ریاضی آنها را نشان می دهد- حک شده است، از هیچ نوع اصول خاص ریاضی ای مشتق نشده اند. هنگامی که نقادانه بنگریم، آنها به اندازة خود نقاشی، امپرسیونیستی می شوند (Panofsky, 1970a, pp.112–16) .
چنینو چنینی (5) (1440–1370) عموماً به عنوان چهره ای کلیدی در انتقال دو دورة قرون وسطا و رنسانس در نظر گرفته می شود. کتاب آزادی هنرِ (Il libro dell’arte) وی کتاب راهنمای کاربردی دیگری به سبک قرون وسطایی بود. اما به طور پراکنده میتوان اظهاراتی را پیدا کرد که به اندازة دورة رنسانس در قرن چهاردهم نیز به کار می رفتند؛ اظهاراتی نظیر اینکه آن دست از نقاشانی که کار خود را با نقاشی کردن از طبیعت فراگرفته بودند، نوع نقاشی شان با دانش نظری برابر است و اینکه نقاش، هر زمان که بخواهد، می تواند از تخیل خود بهره بگیرد (Cennini, I, 1) . روح هنری اواخر قرون قرون وسطا را شاید بتوان بزرگترین شاهد برای رویداد حرکت محجر بزرگ محرابِ(6) دوچیو از آتلیۀ وی به سمت کلیسای جامع سیِنا دانست. این موضوع، طبق گواه یکی از شاهدان، یک رویداد بزرگ شهری بود. همۀ دکانها بسته بودند و صفوف منظم کشیشان، راهبان صومعه و مردم شهرْ محجر محراب را، درحالیکه شمع به دست داشتند و ناقوس ها به احترام چنین منظره نابی همگی به صدا درآمده بود، همراهی می کردند (Holt, 1981, p. 135) . از این منظر، تعجبی ندارد که ببینیم چنینی سخن از این بگوید که نقاشی باید با توجه به نظریه ای به کار رود که برابر با شعر باشد و چیزهایی را کشف کند که قادر به دیدن آنها نیستیم. دورة قرون وسطا، تا جایی که به هنرهای دیداری مربوط می شود، با چنینی به پایان رسید و رنسانس آغاز شد. به طور دقیقتر، در چنینی می بینیم که این دو دوره به طور یکنواختی در پی یکدیگر می آیند.
1 Leo of Ostia
Villard de Honnecourt 2
3 Articles of Masonry
4 Villard
5 Cennino Cennini
altarpiece 6 (پرده نقاشی ، یا تندیسی تزئینی در قسمت بالا و عقب محراب) .

مجموعۀ ترجمان، تلاشی برای ترجمۀ متون برگزیدة علوم انسانی است. ترجمۀ صداهایی که کمتر شنیده شده اند و اندیشه هایی که مهجور، اما بدیع و راهگشایند. هدف این مجموعه، غنا بخشیدن به تفکر انتقادی و گفتگویی است، برای همراهی، متن های مناسبی را که می شناسید، پیشنهاد دهید، یا در ترجمۀ آنها با ترجمان همراه شوید.
نویسنده: هیو بردین
مترجم: ابراهیم لطفی
ISSN: 2345-282x

کتابشناسی
منابع اولیه
Aquinas, Thomas (1964–76) Summa theologiae, Blackfriars edition and translation, 60 vols, London: Eyre & Spottiswoode and New York: McGraw-Hil
Bernard of Clairvaux (1844–90) Apologia ad Guillelmum, in J.-P. Migne, (ed.), Patrologiae cursus completus, series latina, 222 vols, Paris, vol. 182, cols 895–918; partial English
translation in G. G. Coulton (1930), Life in the Middle Ages, 2nd edn, 4 vols, Cambridge University Press, vol. IV, pp. 169–74
Bonaventure (1882–1902) Opera omnia, 10 vols, Florence: Quaracchi
Cennini, Cennino (1933) The Craftsman’s Handbook [Il libro dell’arte], trans. by Daniel V. Thompson, Dover
Hugh of St Victor (1961) Didascalicon, trans. by Jerome Taylor, Columbia University Press, Book VII (not included in the translation) printed as De tribus diebus in J.-P.
Migne, (ed.), Patrologiae cursus completus, series latina, 222 vols, Paris, 1844–90, vol. 176, cols 811–38
Libri Carolini (1844–90), in J.-P. Migne, (ed.), Patrologiae cursus completus, series latina, 222 vols, Paris, vol. 98, cols 941–1350
Suger (1946) Abbot Suger: On the Abbey Church of St-Denis and its Art Treasures, ed. And trans. by Erwin Panofsky, Princeton University Press
Villard de Honnecourt (1968) Album de Villard de Honnecourt. Facsimile. Paris: Leonce Laget
Vitruvius (1931–4) On Architecture [De architectura], trans. by Frank Granger, Loeb Classical Library
مجموعه منابع اولیه
Holt, Elizabeth G. (1981) A Documentary History of Art, 2 vols. Vol. 1, The Middle Ages and the Renaissance, Princeton University Press
Tatarkiewicz, Wladyslaw (1970–4) History of Aesthetics, 3 vols. Vol. 2, Medieval Aesthetics, Mouton
منابع فرعی
Barrett, Cyril (1965) ‘Medieval art criticism’, The British Journal of Aesthetics, 5, 25–36
Copleston, F. C. (1946–63) A History of Philosophy, 7 vols. Vol. 2, Medieval Philosophy, Newman Press
Dales, Richard (1992) The Intellectual Life of Western Europe in the Middle Ages, 2nd edn, Leiden, Brill
Dasseleer, Pascal (1999) ‘Esthetique “thomiste” ou esthetique “thomasienne”?’, Revue philosophique de Louvain, 97, 312–35
De Bruyne, Edgar (1946) Etudes d’esthétique médiévale [Studies in medieval aesthetics], 3 vols, Bruges, De Tempel
Dvorak, Max (1967) Idealism and Naturalism in Gothic Art, trans. by Randolph J. Klawiter, University of Notre Dame Press
Eco, Umberto (1986) Art and Beauty in the Middle Ages, trans. by Hugh Bredin, Yale University Press
Ferguson, George (1961) Signs and Symbols in Christian Art, Oxford University Press
Focillon, Henri (1963) The Art of the West in the Middle Ages, 2 vols, trans. by Donald King, Phaidon Press
Grabar, Andre (1969) Christian Iconography, Routledge & Kegan Paul
Hauser, Arnold (1951) The Social History of Art, 2 vols, Routledge & Kegan Paul, vol. 1, pt IV, pp. 131–265
Huizinga, J. (1927) The Waning of the Middle Ages, Arnold
Ladner, Gerhart B. (1979) ‘Medieval and modern understanding of symbolism’, Speculum, 54, 223–56
Le Goff, Jacques (1988) The Medieval Imagination, trans. by Arthur Goldhammer, Chicago University Press
Male, Emile (1961) The Gothic Image, trans. by Dora Nussey, Fontana
McEvoy, James (1994) ‘La philosophie du moyen age, la civilisation medievale et la culture du medieviste’, in Jacques Follon and James McEvoy, (eds), Actualité de la pensée médiévale, Louvain and Paris: Peeters, pp. 69–78
Panofsky, Erwin (1970a) Meaning in the Visual Arts, Penguin
Panofsky, Erwin (1970b) Renaissance and Renascences in Western Art, Paladin
Taylor, H. O. (1911) The Medieval Mind, 2 vols, Macmillan