پس از یک شب اقامت در شهر شاعر پارسی گوی شهیر، اقبال لاهوری، به قصد مذاکرات تجاری با مدیران شرکت تراکتورسازی، به اتفاق مدیر عامل، رهسپار بندر بزرگ کراچی شدیم. پرواز لاهور به کراچی حدود یک ساعت و نیم طول کشید. کراچی را شاید به جرات بتوان پایتخت تجاری و بازرگانی پاکستان نامید. در برنامه ماموریتنان، اسلام آباد نبود، چرا که کارخانجات مورد نظر ما در این شهر واقع نبودند. از جمعیت بالغ بر ۲۲۰ میلیونی این کشور( در وسعتی تقریبا معادل کشور خودمان!)، تنها قریب به دو میلیون نفر ساکن اسلام آباد، مرکز پاکستان هستند! در حالیکه کراچی به تنهایی قریب به سی میلیون جمعیت از نژادها، زبانها و قومیت های گوناگون را در خود جای داده است. شهر امروزی کراچی مانند خیلی از بنادر و شهرهای بزرگ جهان دارای دو چهره زشت و زیباست. مناطق لاکچری و اعیان نشین با مراکز خرید بسیار مجلل در کنار محله هایی انباشته از زباله و فقر و بزهکاری....
مذاکراتمان در این شهر با کمپانی های جنرال تایر و تویوتا ظرف مدت دو روز به پایان رسید و پس از آن به دعوت مشتری سرشناسی که خرید ماهانه قابل توجهی از شرکت ما داشت و این سفر نیز با بازدید از شبکه فروش او در پاکستان، گره خورده بود، به سوی کویته پرواز کردیم. کویته در ایالت بلوچستان پاکستان واقع شده است. تحت تدابیر شدید امنیتی و همراه مردان مسلح تا روستای محل اقامت محمد عالم، خریدار کالاهایمان، مشایعت شدیم. روستا با بیش از سیصد خانوار، تماما متعلق به او و خاندانش بود! نان روزانه، آب شرب مصرفی، حتی دکانها و مغازه های اجاره ای بازار آنجا، در مالکیت شیخ محمد عالم است. فردی با اهل و عیال فراوان در نقاط مختلف دو کشور همسایه، پاکستان و افغانستان! پذیرایی مفصلی از ما به عمل آمد و کل روز بعد به بازدید از انبار کالاها، بازار و مستغلات او سپری شد. در واقع با این دعوت به نوعی می خواست اعتبار خود را به مدیر عامل کنونی شرکت اثبات نموده و اعتمادش را برای معاملات اعتباری آینده، جلب نماید. غروب روز بعد، مجددا با اسکورت مسلح تا فرودگاه کویته به قصد بندر کراچی همراهی شدیم. و فردای آن روز نیز ماموریتمان در این کشور به پایان رسید و کراچی را به مقصد مسقط در کشور عمان، برای پاره ای از مذاکرات دیگر ترک کردیم.
آنچه در این سفر نزدیک به یک هفته ای از این کشور دستگیرمان شد، تفاوت فاحش طبقاتی اجتماعی بین اقشار مردم، فساد و رشوه خواری متداول در نهادهای دولتی برای رسیدگی به معضلات شهری، پائین بودن سطح سواد و شاخصه های فرهنگی عمومی البته به جز استثنائاتی چند به ویژه در شهر به شدت دودآلود لاهور، و البته وجود مفاخری تاریخی و فرهنگی همچون اقبال در این سرزمین بود. طبیعی است توصیف کامل یک جامعه از ابعاد گوناگون در این مقال نمی گنجد و ممکن است ناخواسته در ارائه این گزارش سفر، از ذکر جنبه های مثبت یا منفی و یا حتی خنثی مردم پاکستان، غفلت شده باشد. اما به عقیده بنده، هر فرهنگ و سنتی با هر زیرساخت و لایه های مختلف تاریخی، ارزش یک بار دیدن و آموختن را برای هر انسانی دارد.

گزارشی از سفر اداری در سال ۱۳۹۴ به پاکستان- کاویان