دو خاصیت عجیب در کلام حافظ عبارت است از تنوع و تکرار. آری، دو امر متضاد. تکرار در بعضی سخنانش هست و گویی بیشتر مربوط است به اندیشه هایی ثابت. بی بقایی عمر، ناپایداری جهان، و ضرورت کامجویی، یک قسمت از این اندیشه هاست. اینکه دنیا تکرار مکررات است و از این فسانه و افسون هزار دارد یاد، اینکه چون فرجام کار جهان روشن نیست بهتر از فکر می و جام چه خواهد بودن؟ و اینکه چون آخرالامر گل کوزه گران خواهی شد پس باید حالیا فکر سبویی کرد و باده یی؛ همه اینها اندیشه هایی است که شاعر را به هرجا می رود، و به هر چه می اندیشد دنبال می کند و این است سرّ تکرار در کلام او.
اما شاعر نیز نه تفکرش محدود است نه سیرش. با دقت در همه چیز تأمل می کند، با علاقه همه چیز را درک و بررسی می کند و از هیچ چیز سرسری نمی گذرد. زاهد نیست که فقط به بهشت و دوزخ خویش بیندیشد و به گناه و ثواب. صوفی نیست که همه از وحدت و حلول دم زند و از کشف و شهود. نه شاعر ستایشگر است که فقط بخواهد حس تملق جویی یک ممدوح ازخود راصی را ارضاء کند نه ندیم بذله گوست که تنها درصدد باشد با شوخی و لطیفه اوقات خالی یک مفتخور بیکاره را پر کند. رندی است که زندگی را چنانکه هست تلقی می کند و می کوشد از تمام زوایا و اسرار آن سر در بیاورد. زندگی را تحقیر نمی کند اما برای خاطر آن نیز حاضر نیست خویشتن خویش را عرضه تحقیر سازد. زندگی را نمی پرستد اما برای اندیشه های موهوم هم دلش نمی خواهد آن را تباه کند. تنوع فکر و تنوع بیانش از این جاست. جوش و طپش زندگی همه جا برایش محسوس است. در هر ذره ای این شوق و حرکت را حس می کند. در انسان، در گیاه و حتی در سنگ. بینش عرفانی همه چیز را برای او از حیات پر می کند و از حرکت. دنیایی که او در آن سیر می کندف همه چیزش روح دارد و حیات. نه فقط نرگس و بنفشه دم از چشم و زلف معشوق می زنند ماه و سرو هم از روی و قد او حکایت دارند. دل حساس او هم با بلبل که مثل او عاشق زار است همدردی دارد هم با صبا که مثل یک عاشق سر به کوه و بیابان نهاده است.

آنچه خواندید بخشی بود از فصل "سخن اهل دل" از کتاب " از کوچه رندان" درباره زندگی و اندیشه حافظ تالیف استاد بی بدیل دکتر عبدالحسین زرین کوب که بی تردید یکی از منابع متقن و قابل استناد برای شناخت و درک هر چه بهتر حافظ می باشد. دکتر زرین کوب به سال 1301 شمسی در بروجرد به دنیا آمد. سالهای عمر او با کتاب و درس و تحقیق و تالیف و سفرهای علمی متعدد به هند و پاکستان و اتحاد جماهیر شوروی، کشورهای عربی و ممالک اروپایی و ایالات متحده آمریکا گذشته است. وی دو سال در دانشگاههای کالیفرنیا و پرینستون درس داده و در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و دانشسرای عالی نیز تدریس کرده است.
زمینه اصلی کار او نقد ادبی و مطالعه در فرهنگ اسلامی است. وی با تبحر بر زبان و ادبیات عرب و آشنایی به چند زبان زنده اروپایی آثاری پرارزش چون نقد ادبی (1338)، تاریخ ایران بعد از اسلام(1343)، دو قرن سکوت(1330 چاپ چهارم 1352)، ارزش میراث صوفیه (1344، نشر سوم 1353)، بامداد اسلام(1346، نشر دوم 1354)، شهر بی دروغ، شعر بی نقاب (1346)، با کاروان حلّه(1347)، تکدرخت(1347)، کارنامه اسلام(1348)، یادداشتها و اندیشه ها(1351)، فرار از مدرسه(درباره زندگی و اندیشه ابوحامد غزالی)(1353)، نه شرقی، نه غربی- انسانی(1354)، تاریخ در ترازو(1354) را منتشر نموده است.