دیوار چهارم در تئاتر

در آموزش و تربیت بازیگران برای اجرا روی صحنه ی تئاتر، اصطلاحی پرکاربرد به کار گرفته می شود موسوم به "دیوار چهارم"
این عبارت در حقیقت استعاره ای است برای جدا کردن فضای ذهنی و خیالی بازیگران از بخش تماشاگران با یک حجاب مجازی و غیرواقعی به نوعی که بازیگر بدون توجه به محرکهای فیزیکی موجود در سالن اجرا همچون خود حضور بینندگان، نور، صدا، واکنشها و امثال آن، به خلق داستان و ایجاد موقعیتهای تمرین شده از پیش و روایت قصه قهرمانان نمایش بپردازد. هنگامی که هنرمندان روی صحنه، از خود حرکتی نشان دهند که به منزله درک آنان از «حضور تماشاگران» باشد، اصطلاحاً دیوار چهارم شکسته شده است. شکستن عامدانه ی دیوار چهارم می‌تواند بخشی از نمایشنامه هم باشد، مثلاً به این شکل که بازیگران در حین نمایش متوجه شوند که در یک «نمایش» یا توطئه اسیر هستند و سعی در کمک گرفتن از تماشاگران کنند. این تکنیک خود بخشی از یک مفهوم جامع تر در هنر تئاتر به نام "فاصله گذاری" است که اول بار توسط برتولت برشت نمایشنامه نویس، نویسنده و کارگردان شهیر آلمانی مطرح شد و در ادامه نیز با ابداع شیوه هایی کاربردی و متنوع توسعه یافت. وی معتقد بود که بازیگر تئاتر برای حفظ سلامت جسم و روان خود که بسیار اهمیت دارد و لازمه دوام آوردن او در این حرفه در طی مدت متمادی و سالهای زیاد است، میان خود واقعی و نقشی که بر عهده دارد، تمایز آگاهانه قائل شود و این کار از طریق تکنیک فاصله گذاری میسر است. این ترفند حتی در مواردی باعث جلوگیری از ابراز واکنشهای ناگهانی و بعضا خصمانه تماشاگران نسبت به شخصیتهای منفور و ضد قهرمان روی صحنه نیز میشود. دیوار چهارم هر چند به لحاظ دنیای واقعیت، قابل مشاهده در کنار سه دیوار دیگر باکس نمایش نیست اما کارگردان و بازیگران به مرور زمان و در اثر تمرینهای مستمر به سطحی میرسند که گوئی تماشاگران نمایش زنده نیز مانند بینندگان برنامه های تلویزیونی شاهد یک داستان از پشت شیشه هستند.
میزان باورپذیر بودن یا نبودن کنشهای کلامی یا جسمانی بازیگر نزد تماشاگر که هدف غائی از هر اجرا رسیدن به یک نمایش باورشده و موثر بر احساسات تماشاگر نیز می باشد، بستگی مستقیم و تام به میزان درک درست بازیگر از این مفهوم و سعی در به کارگیری صحیح آن دارد.
در سینما نیز با آنکه چنین اصطلاحی متداول نیست، اما به جهت برقراری تناظر یک به یک با نمایش، شاید بتوان زل زدن هنرپیشه در دوربین و صحبت کردن مستقیم با مخاطب فیلم داستانی یا سینمایی را به نوعی به شکستن دیوار چهارم تشبیه کرد، کاری که در سایر مواقع خلاف عرف متداول بازیگری جلوی دوربین است.

کاربرانی که این نوشته را خواندند
این نوشته را 229 نفر 407 بار خواندند
منیژه (رویا) باقری (25 /09/ 1399)   | محمد مولوی (25 /09/ 1399)   | کرم عرب عامری (25 /09/ 1399)   | سید مظفرالدین هاشمی (26 /09/ 1399)   | کاویان هایل مقدم (30 /09/ 1399)   |

نظر 2

تنها اعضا میتوانند نظر بدهند.

سریال خاتون قسمت6
سریال خاتون قسمت 6
تبلیغات فرهنگی
تو را به هیچ زبانی
بازدید ویژه
ورود به بخش اعضا

تولد اعضا