پذیرفتن پیشنهادها:
رابرت بندتی: هنگامی که انرژی تک تک اعضای گروه برای انجام هدفی مشترک همسو گردد، برآیند آن از کل انرژی های داده شده بیشتر می شود و هر فرد بیش از آن مقداری که انرژی داده است، انرژی دریافت می کند.
بداهه پردازی سه اصل دارد:
1- رها باشید: به نخستین ایده ای که به ذهن تان خطور می کند، اعتماد و بر اساس آن عمل کنید.
2- به هم بازی خود کمک کنید تا به بهترین شیوه عمل کند: بر هم بازی خود متمرکز شوید. ببینید برای موفق شدن به چه چیز نیاز دارد و آن را برایش فراهم کنید.
3- همیشه بگوئید« بله و ...» : مشتاقانه ایده های هم بازی خود را بپذیرید و بر اساس آن عمل کنید.
نخستین گام برای بداهه پرداز این است که هر آنچه را که بدن و ذهنش به او پیشنهاد می کنند، بپذیرد؛ و دوم اینکه پذیرای پیشنهادهای بیرونی نیز باشد. پیشنهاد شامل هر آن چیزی است که بداهه پرداز می تواند دریافت کند. پیشنهاد ممکن است فیزیکی، زبانی، مفهومی و احساسی باشد. به راستی حجم پیشنهادها بسیار فراوان است. اینها می توانند مورد پذیرش قرار گیرند، نادیده گرفته شوند، یا رد شوند. اگر بازیگری پیشنهاد طرف مقابل را درک و بر اساس آن عمل کند، بداهه سمت و سو خواهد گرفت و همکاری آنها به پیش خواهد رفت. بداهه پردازی بدون پاسخ مثبت به پیشنهادها، مانند شنا کردن در رودخانه ای است بدون خارج شدن از یکی از مسیرها. هر صحنه زمانی شروع می شود که سمت و سو پیدا کند.
دلایل رد کردن ایده ها ممکن است مواردی از این دست باشند:
* پاسخ مثبت نیاز به عمل کردن دارد.
* ممکن است دیگری به اعتباری بیشتر از ما دست یابد.
* کسی که ما دوستش نداریم چه بسا موفق می شود.
* فراگرفته ایم که جدل کردن و مخالفت ورزیدن شیوه ای است که هوش مان را نشان می دهد.
* تصور می کنیم ایده هایی که پیشنهاد شده اند، خطرناک/ احمقانه / غیر خلاق اند.
* ایده خود را بهتر از آنهای دیگر می پنداریم.
* ما ایده را درک نمی کنیم.
* تضاد ورزیدن با هیجان همراه است.
در زندگی اجتماعی نیز چنین است. اگر پاسخ مثبت بگوئیم، خود را وارد حوادث خطرناکی کرده ایم. اگر پاسخ مان منفی باشد، در امنیت خواهیم بود (مصداق بله و بلا). «نه» گفتن آسان تر است و خطر کمتری دارد و نیازمند اندیشیدن و عمل کردن هم نیست. اما اگر فرد به ئهمه پیام ها و اطلاعات و روابطی که برای او پیش می آیند، نه بگوید، به نوعی دایره روابط و امکانات بالقوه اجتماعی اش را محدود کرده است.
بداهه پردازی که روی صحنه می رود، دو کار انجام می دهد: نخست اینکه هر گونه پیشنهادی را می پذیرد، و دوم اینکه از شکست نمی هراسد. بداهه پرداز خلاق کسی است که از هر چیزی، پیشنهادی می سازد و آن را می پروراند. هر پیشنهادی تخته پرشی برای پیشنهادهای دیگر است. او می داند که در امر بداهه هر ایده ای بهتر از بی ایده بودن است. وی از هیچ، همه چیز می سازد. جزء را به کل تبدیل می کند. او با تمرکز کامل بر همبازی خود و فضای خلق شده، تکانه ها یا انگیزه های خلاقانه اش را در خدمت استفاده از پیام های دریافتی به کار می برد. اگر دو بازیگر بداهه پرداز پیشنهادهای یکدیگر را بپذیرند، قصه به پیش می رود و ان گاه می توانند با افزودن عوامل دراماتیک، ساختاری منسجم و در عین حال جذاب و هدفمند خلق کنند.
لازمه همکاری موفق، خوش بینی و شور و هیجان مثبت است. بازیگران در بداهه به یکدیگر نیرو یا انرژی می دهند. خوش بینی از اعتماد بازیگران به یکدیگر به دست می آید. بدبینی رشته های ارتباطی را می گسلد و شخص را به درون خود فرو می برد. «بله» گفتن باعث اعتماد اعضای گروه به یکدیگر می شود. اگر ایده های فرد مدام رد شوند، او رو ترش می کند، دلسرد می شود، و انرژی خود را از کف می دهد؛ اما اگر پذیرفته شوند، انگیزه ها افزایش می یابد. همه ما خود نیز تمایل داریم که ایده هایمان پذیرفته شوند. بازیگر یا کارگردان، پیش از اینکه دست رد بزند، می بایست دلایل خود را کاملا بررسی کند. از ایده های بد می توان ایده های خوب را آفرید؛ و فقط باید مترصد بود.

مرجع: فصلنامه تخصصی دانشگاه هنر- نامه هنرهای نمایشی و موسیقی - بهار و تابستان 90
از بداهه پردازی تا اجراء
علی حاج ملاعلی