اشعار و ابیات ناب میرزا محمد طاهر غنی کشمیری(قسمت دوم)
دکتر رجب توحیدیان
استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس
هــر دم به ریگ شیشه ی ساعــــت نگاه کن
غافــل مبــــــــاش از سفــــر کاروان عمر
-------------
نگردد شعـــر من مشهور، تا جان در بدن باشد
که بعـد از مرگ آهو، نافه بیرون می دهد بو را
--------------
مشهـــــــــور در سوادِ جهان از سخن شدیم
همچــــــــــون قلم سفر به زبان می کنیم ما
--------------
دهر نا امن چنــــان گشته که چون مردم چشم
تا در خانـــــــه نبندم، نبـــــــرد خواب مرا
--------------
نتــــــوان برد ز دشمــــن به تواضع جان را
قامـــــت خم نرهانــــــــد ز اجل پیران را
-------------
اشعــــــــار آبــــــدارم، تا شد محیطِ عالم
انداختنـــــــــد در آب، یاران سفینــه ها را
-------------
مــــــــرگ گوارا شود موی چو گردد سفید
لـــــــــــذّت دیگر بود، خواب دم صبح را
------------
همچـــــو سوزن دایم از پوشش گریزانیم ما
جامـــــــه بهر خلق می دوزیم و عریانیم ما
-------------
شعر اگـر اعجاز باشد بی بلند و پست نیست
در ید بیضـا همه انگشت ها یکدست نیست
------------
گر چه ما را نیست چون آیینه جز یک نان خشک
هر نفس در خانــــــــه ی ما میهمان تازه است
-----------
شمــــــــع می گوید به اهل بزم با سوز و گداز
سربریـــدن پیش این سنگیندلان گل چیدن است
--------------
چه غــــم از این که بط باده سست پرواز است
که در گرفتــــــن رنگ پریده شهبـــــاز است
-------------
فلک گیـــرد ز من روزی و بر مردم کند قسمت
میــــــان آسیـــــا از من، کنار از دیگران باشد
-------------
بیــــــزارم از آن عمر که وابسته ی روزی است
چــــــــون صبح مرا دیدن نان سیر ز جان کرد
-------------
سر پیش فکنــــــدن، ز گنـــــــــه داد نجاتم
صد طاعت ناکـــــــــرده، به یک سجده ادا شد
--------------
به کام دل ندیــــــدم جمـع، اسباب معیشت را
که آب و دانـــــه ام چون آسیا از هم جدا باشد
--------------
چــــــون نباشم در نـدامت، کز پی تصویر من
رنگ خجلت بر جبینِ خامـــــــه ی ایجاد بود
--------------
درِ فیضِ سخــــن هرگز به دست سعی نگشاید
به دنــــدان وا نمی گردد گره چون بر زبان افتد
------------
حیـــــــف باشد در وفا کم بودن از رنگ حنا
عمر آن بهتــــــــر که در پای نگار آخر شود
-------------
بخت می خواهــد سیاهی تا برد خوابم ز چشم
راه مـــــــــردم بیشتر غارتگران شب می زنند
------------
چاک پیراهـــــــــن یوسف نبــــود بی معنی
خنــــــــده بر پاکــــــــی دامان زلیخا دارد
-----------
کسی آواره تا کـــــــی در دیار خویشتن باشد
چو ریگ شیشـه ی ساعت مسافر در وطن باشد
------------
بود در اضطــراب از اهل عالم هر که کامل شد
تپیــــــدن در میان جمله اعضا قسمت دل شد
----------
رقیق اهل غفلت هر کـــــه شد از کار می ماند
چو پایی خفـــــت، پای دیگر از رفتار می ماند
------------
از چـــــــــــرخ بی مذلت حاجت روا نگردد
تا آبـــــــــرو نریــــــــزی، این آسیا نگردد
------------
اثر بر عکس بخشد سعــــی من از طالع وارون
ز فریــــــاد سپندم چشم بد از خواب برخیزد
------------
عیش از میـــــــان رمیده، به نوعی که در بهار
دیوانـــــــــــــه هم به سیر گلستان نمی رود
-------------
در جوانـــــی به طرب کوش، که این موی سیاه
شب تار است بــه افسانـــــــه به سر باید کرد
--------------
به التفــــــات پدر دل منـــــه که قطره ی آب
ز چشم ابـــــــر چو افتــــــــد دُر یتیم شود
-------------
ز شعر مـــــــن دگــران کامیاب و من محروم
زبان چـــــــو گوش کجـــا لذّت سخن یابد؟
------------
نیست حسن بــــــــی بقا شایسته ی دلبستگی
با چـــــــــراغ برق، یک پروانه همراهی نکرد
-------------
توان ز شاخ تنــــــزل، گــــــــل ترقی چید
نفس به نــــــــی چو فرو شد، بلند می گردد
-------------
روز خــــوش در زندگی هرگز نصیب ما نشد
عمـــــــر در ماتم بسر بردیم چون شمع مزار
---------------
چون قبله نمــــــــا، خضر ره اهل جهان باش
سرگشته خــــــــــود و راهنمای دگران باش
---------------
نیک و بـــــــد را امیتازی نیست در بازار دهر
می شود در هر ترازو، سنگ با گوهـــــر طرف
-------------
در غبار تــــــــن نیابد کس نشان از جان پاک
آب تا بیرون نیایـــــــــد، از میان بر دار خاک
------------
خاکساران مـــــــدد از عالــــــــم بالا یابند
گـــــــرد را می کند از روی زمین، باران پاک
-------------
پای مـن یک لحظه جا در گوشه ی دامان نکرد
گشت عمـرم در سفر چون رشته ی سوزن تمام
--------------
هر چنــــــــد که در کوچه ی تزویر دویدیم
چون مهــــــــره ی تسبیح به جایی نرسیدیم
--------------
در راه شوق خواهـــــــــم چون تیر پر برآرم
تا کــــــی برند مردم، همچون کمان به دوشم
--------------
چون میــــــــوه ایم در باغ، بی بهره از تماشا
فصل بهــــــــار بگذشت تا در چمن رسیدیم
---------------
ز مــــــــــردم آنچه گرفتیم، زود پس دادیم
به نان خشک، قنـــــــــاعت چو آسیا کردیم
---------------
با دامــــــــــن تــــــــــر شدم به محشر
گفتنـــــــــــــد در آفتــــــــــاب بنشین
---------------
از بس که شعر گفتــن شد مبتذل در این عهد
لب بستن است اکنــــون، مضمون تازه بستن
--------------
پروانه ز ظلمــــــــــت نبـرد راه به مقصود
آن کیست که شمعــــــــی بنهد بر سر راهی
--------------
به نرمی جان ز دست سخت گیران می توان بردن
به زیر تیغ هرگــــــز کس نگیرد خامه ی مو را
--------------
تا سرکـــــــه ی پیشانـــــــی دونان نچشیدیم
دنــــــــدان طمـــــــــع کُند نشد در دهن ما
--------------
دل به استـــــــدلال بستـم ماندم از مقصود دور
نردبـــــــان کـــــــــردم تصور راه ناهموار را
--------------
سنگیـــــن دل است هر که به ظاهر ملایم است
پنهـــــــان درون پنبه نگـــــــــر پنبه دانه را
--------------
کـــــــــج را به تکلف نتـــوان راست نمودن
کی تیـــــــــــر توان ساختن از چوب کمانها
--------------
هر که پابنــــــــــد وطن شد می کشد آزارها
پای گل انــــــدر چمن دائم پر است از خارها
--------------
ز دست انداز دشمن نیست غم خلوت گزینان را
که بیـــــم آستیـــــن نبود، چراغ زیر دامان را
--------------
خانه خالـــــی کـن ز اسباب تعلق چون جباب
تا نیابـــــــد راه در کاشانــــــه ات سیل بلا
--------------
سایه می گویــــد به گوش نقش پا در هر قدم
هیچ کس دستـــــــی نگیرد بر زمین افتاده را
--------------
عبادتــــــــی به جهان به ز خاکساری نیست
بــــــــــه از وضوی عزیزان بود بود تیمم ما
--------------
کاسه ی خــــود پر مکـن زنهار از خوان کسی
داغ از احسان خورشیـــــد است بر دل ماه را
-------------
غنــــــی! از دولت دنیا نگردد عیب کس زایل
که زر نتواند از روی محک بــــردن سیاهی را
-------------
نجـــــات از قید محنت نیست ارباب تلون را
بلی بـــــی خار هرگز کس نبیند پای گلبن را
-------------
نیفتد کارسازان را بـه کس در کار خود حاجت
به خاریـــــدن نباشد احتیاجی پشت ناخن را
-------------
چــــــون برآرد دست چرخ از آستین انقلاب
کاســــــه ی دریوزه سازد چینـــی فغفور را
-------------
فارغ بــــــود از آفـت گیتـــــــی دل روشن
از بـــــــــرق زیانـــــی نرسد خرمن مه را
-------------
صورت معشوق هر جا جلوه گر گردد خوش است
کوهکــــــــــــن داند به از آیینه سنگ خاره را
--------------
ملایـــم می شود در گفتگو هر کس که کامل شد
که دایـــــــم پنبه باشد در دهن مینای پر می را
--------------
به چشم کـــــم مبین در نامه ی اعمال ما زاهد!
که مــــــی بارد از این ابر سیه باران رحمت ها
--------------
آدمـــــــــــی در عهد پیری بیخرد گردد غنی!
می شمــــارم طفل خود را ریخت تا دندان مرا
-------------
رفتیــــــــم سوی یار و ندیدیـــــم روی یار
ماننــــــــد رهــــــروی که رَوَد رو به آفتاب
-------------
در حشر شد بر اهــــــل گنــــــه ابر رحمتی
انداختیــــــــم چـــــون دامن تر را به آفتاب
------------
هـــــــر کس که داد تن به بلا ایمن از بلاست
ویران کجـــــــــا ز موج شود خانه ی حباب
------------
هر کـــــه در راه سبکباری قدم زد چون حباب
هیچ جا پایش نلغـــــــزد گر رود بر روی آب
-------------
سرد مهـــری بس که در دلهای مردم جا گرفت
روی گــــــرم از کس نمی بینیم غیر از آفتاب
-------------
گر محبـــــــت در میان باشد تکلف گو مباش
شیر مــــــادر در حلاوت بی نیاز از شکر است
-------------
کس ز فیض بحر جودش در جهان محروم نیست
پشت ماهـی پر درم، مشت صدف پر گوهر است